1 รู้สภาพของตนในสังคม 1. 2 คำนึงถึงพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับผู้อื่น 1. 3 คำนึงถึงพฤติกรรมที่เกี่ยวกับผู้อื่น และ 1. 4 ประเมินผลการแสดงบทบาทของตนเอง หน้าที่ ( DUTY) หมายถึง ภาระรับผิดชอบของบุคคลที่จะต้องปฏิบัติ เช่น หน้าที่ของบิดาที่มีต่อบุตร เป็นต้น ความสอดคล้องของสถานภาพและบทบาทของบุคคล ที่มาของหน้าที่ 1. ผลจากการที่คุณเป็นมนุษย์ 2. ผลจากการที่เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตคนอื่น 3. เป็นหลักในการในความประพฤติหนึ่งของบุคคล 4. เป็นสิ่งคาดหวังของตนในการทำหน้าที่ตามคุณธรรม ความรับผิดชอบ RESPONSIBILITY หมายถึง ลักษณะของบุคคลที่แสดงออกถึงความเอาใจใส่ จดจ่อตั้งใจ มุ่งมั่นต่อหน้าที่การงาน การศึกษาเล่าเรียน และการเป็นอยู่ของตนเอง และ ผู้อยู่ในความดูแล ตลอดจนสังคม อย่างเต็มความสามารถ เพื่อให้บรรลุผลสำเร็จตามความมุ่งหมายในเวลาที่กำหนด ยอมรับผลการกระทำทั้งผลดีและผลเสียที่เกิดขึ้น รวมทั้งปรับปรุงการปฏิบัติงานให้ดีขึ้น เป็นความผูกพันในการที่จะปฏิบัติหน้าที่ให้สำเร็จลุล่วงไปได้ และความสำเร็จนี้เกี่ยวข้องกับปัจจัย 3 ประการ คือ พันธะผูกพัน หน้าที่การงาน และวัตถุประสงค์ แบ่งประเภทความรับผิดชอบไว้ดังนี้ 1. ความรับผิดชอบต่อตนเอง หมายถึง การรับรู้ฐานนะและบทบาทของตนที่เป็นส่วนหนึ่งของสังคมจะต้องดำรงตนให้อยู่ในฐานนะที่ช่วยเหลือตัวเองได้ รู้จักว่าสิ่งใดถูก สิ่งใดผิด ยอมรับผลการกระทำของตนเองทั้งที่เป็นผลดีและผลเสีย เพราะฉะนั้นบุคคลที่มีความรับผิดชอบในตนเองย่อมจะไตร่ตรองดูให้รอบคอบก่อนว่า สิ่งที่ตนเองทำลงไปนั้นจะมีผลดีผลเสียหรือไม่และจะเลือกปฏิบัติแต่สิ่งที่จะก่อให้เกิดผลดีเท่านั้น 2.
ทำหน้าที่ขยายคำนาม เช่น - คนอ้วนกินจุ ( "อ้วน" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำนาม "คน") - ตำรวจหลายคนจับโจรผู้ร้าย ("หลาย" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำนาม "ตำรวจ") ๒. ทำหน้าที่ขยายคำสรรพนาม เช่น - เราทั้งหมดช่วยกันทำงานให้เรียบร้อย ("ทั้งหมด" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำสรรพนาม "เรา") - ฉันเองเป็นคนพูด ( "เอง" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำสรรพนาม "ฉัน") ๓. ทำหน้าที่ขยายกริยา เช่น - เด็กคนนั้นนั่งดูนก ("ดู" เป็นคำกริยาที่ไปขยายคำกริยา "นั่ง") ๔. ทำหน้าที่เหมือนคำนาม เช่น - ออกกำลังกายทุกวันทำให้ร่างกายแข็งแรง ("ออกกำลังกาย" เป็นคำกริยา ทำหน้าที่เป็นประธานของประโยค) - เด็กชอบเดินเร็วๆ ("เดิน" เป็นคำกริยา ทำหน้าที่เป็นกรรมของประโยค) ๕. ทำหน้าที่เป็นตัวแสดงในภาคแสดง เช่น - เธอสูงกว่าคนอื่น - ขนมนี้อร่อยดี